تدوین سامانه نقشه های لرزش برای ایران

در این مطالعه سامانه تولید نقشه های لرزش زمین پس از وقوع زمین لرزه جهت اطلاع رسانی تهیه، ونتایج آن ارائه شده است.در ابتدا، از آنجایی تاکنون کاتالوگ جامع لرزه خیزی برای رویدادهای ایران تهیه و ارائه نشده است، در گام اول تمامی رویدادهای لرزه ای گزارش شده توسط مراکز داخلی و بین المللی گردآوری شد و با مقایسه رویدادها با یکدیگر، داده های تکراری با توجه به الویت و دقت کاتالوگ اصلی، حذف و کاتالوگ نهایی بصورت یکپارچه تهیه گردید. با توجه به اینکه برای گزارش رویدادهای جمع آوری شده، از مقیاس های مختلفی استفاده شده بود، ارائه یک بزرگای یکسان برای تمامی رویدادها، جهت کاربردی شدن کاتالوگ، بسیار لازم و ضروری بود. بدین جهت روابط تبدیلی مقیاس های مختلف بزرگا با یکدیگر با توجه به در نظر گرفتن تفاوت های تکتونیکی منطقه برآورد و ارائه شده است. همچنین با رده بندی روابط تهیه شده و تبدیل بزرگاهای مختلف به بزرگای گشتاوری (mw)، کاتالوگ یکنواخت نهایی به دو صورت، 1) رویدادهای اصلی (declustered) که با حذف پس لرزه و پیش لرزه بدست آمده و 2) تمامی رویدادها (non-dclustered)، جهت کاربردهای مختلف از جمله تحلیل خطر ارائه شده است. همچنین از روابط تبدیل بزرگای بدست آمده، جهت تبدیل بزرگاهای محلی ml و mn به بزرگای گشتاوری جهت بهبود عدم قطعیت بزرگای رویداد، در برآورد نقشه های لرزش استفاده شده است. در گام بعدی، روابط تبدیلی شدت برای پارامترهای مختلف جنبش زمین ارائه شده است. بدین منظور، ابتدا رویدادهای مهم ایران که دارای شتاب نگاشت ثبت شده هستند، انتخاب و برای موقعیت مکانی شتاب نگارها، شدت خرابی بر مبنای مرکالی اصلاح شده برآورد گردید. تخمین شدت های فوق الذکر، با استفاده از گزارش های میدانی، کاتالوگ های موجود بر مبنای شدت، گزارشات سازمان های مرتبط و گزارشات خبری رسانه ها امکان پذیر گردید. سپس بعد از پردازش شتاب نگاشت ها و استخراج پارامترهای مورد نیاز، با استفاده از برازش متعامد، روابط تبدیلی شدت برای حداکثر شتاب زمین، حداکثر سرعت زمین و شتاب طیفی 3/0 ثانیه ارائه شده اند. از آنجایی که این روابط بر اساس آخرین داده های موجود شتاب نگاری و شدت، و برمبنای الگوریتم مناسبی بدست آمده اند، می توان دقت بهتر و سازگاری مناسب تری را برای تولید نقشه های لرزش برای رویدادهای لرزه ای ایران ارائه نمود. همچنین از آنجا که تاثیر روابط تخمین جنبش زمین بر روی نتایج نهایی سهم بسزایی دارد، داده های شتاب نگاری ایران پس از تصحیح و پردازش با روابط تخمینی که با استفاده از بانک داده های مناسب و با در نظر گرفتن پارامترهای اساسی چشمه و مسیر بدست آمده اند، مقایسه شدند و بهترین روابط برای پارامترهای سرعت، شتاب زمین و شتاب طیفی مشخص گردیدند. مقایسه روابط فوق الذکر بر اساس روش تئوری اطلاعات و برمبنای میزان افت داده ها استوار بوده و نتایج آن بصورت کمی بیان شده است. از دیگر کارهای صورت گرفته، برآورد نوع خاک با استفاده از گرادیان توپوگرافی بوده که برای داده های ایران مقایسه و برآورد گردید. همچنین چگونگی تدوین سامانه تولید نقشه های لرزش برای ایران و چگونگی استفاده از داده های مختلف و ترکیب داده ها با یکدیگر توضیح داده شده است.جهت ترکیب داده های مختلف نیز در ابتدا روش بیزی مورد استفاده قرار گرفت، اما بدلیل وابستگی زیاد این روش به رابطه های تخمین (و تبدیل) پارامترهای جنبش زمین، در نهایت از روش ترکیب وزنی استفاده شد تا بتوان مقدار عدم قطعیت را تا حد امکان کاهش داد. در خاتمه نیز زمین لرزه های مهم رویداده در سال های 1389 الی 1391 (2010 الی 2012 میلادی) انتخاب و جنبه های مختلف آن ها مورد بررسی قرار گرفته و نقشه های لرزش تولید شده برای آن ها ارائه شده است. همچنین داده های شتاب نگاری برای 48 زمین لرزه بزرگ و مهم ایران، رویداده در سال های 1356 الی 1391 (1977 الی 2012 میلادی)، تصحیح و پردازش شدند و پارامترهای مورد نیاز استخراج شده و نقشه های لرزش برای این 48 رویداد برآورد و ارائه شده است.